lang/tl/docs/developer.html

   1 <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN"
   2     "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
   3 <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
   4 <head>
   5     <title>Moodle Doks: Manwal ng mga Developer</title>
   6 <link rel="stylesheet" href="docstyles.css" type="TEXT/CSS">
   7 <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;
   8 charset=iso-8859-15" />
   9 </head>
  10
  11 <body>
  12 <h1>Manwal ng mga Developer</h1>
  13 <blockquote>
  14 <p>Inilalarawan ng dokumentong ito ang ilan sa disenyo ng Moodle at kung
  15 paano ka makapag-aambag sa pagdebelop nito.
  16 </p>
  17
  18 <p>Medyo maikli pa lamang ito - pero magkakaroon din tayo ng mas mahusay
  19 na dokumentasyon sa hinaharap!
  20 </p>
  21 <p>Mga seksiyon sa dokumentong ito:</p>
  22 <ol>
  23   <li><a href="#architecture">Arkitektura ng Moodle</a></li>
  24   <li><a href="#contribute">Kung paano ka makapag-aambag sa Moodle</a>
  25     <ul>
  26       <li><a href="#activities">Mga Aktibidad para sa Pag-aaral</a></li>
  27       <li><a href="#themes">Mga Tema</a></li>
  28       <li><a href="#languages">Mga Wika</a></li>
  29       <li><a href="#database">Mga Database Schema</a></li>
  30       <li><a href="#courseformats">Mga format ng Kurso</a></li>
  31       <li><a href="#doc">Dokumentasyon at mga artikulo</a></li>
  32       <li><a href="#bugs">Paglahok sa bug tracker</a></li>
  33     </ul>
  34   </li>
  35 </ol>
  36 </blockquote>
  37 <p>&nbsp;</p>
  38
  39 <h2><a name="architecture"></a>1.
  40 Arkitektura ng Moodle</h2>
  41 <blockquote>
  42   <p>Kung titingnan natin ito sa pananaw ng isang system administrator,
  43 ang Moodle ay dinisenyo ayon sa mga sumusunod na criteria:
  44 </p>
  45   <ol>
  46     <li><strong>Kailangang tumakbo ang Moodle sa pinakamaraming klase ng
  47 plataporma</strong><br />
  48       <br />Ang web application platform na tumatakbo sa pinakamaraming
  49 platform ay ang PHP kasama ang MySQL, at ito rin ang kapaligiran kung
  50 saan dinibelop ang Moodle (sa Linux, Windows, at Mac OS X).  Ginagamit
  51 din ng Moodle ang ADOdb library para sa database abstraction, alalaong
  52 baga'y makagagamit ang Moodle ng
  53 <a href="http://php.weblogs.com/ADOdb_manual#drivers">higit pa sa
  54 sampung magkakaibang brand ng database</a> (kaya lang, hindi pa nito
  55 kayang <em><strong>magset-up ng mga table</strong></em> sa lahat ng
  56 database na ito - paguusapan pa natin ito mamaya).
  57 <br />
  58       <br />
  59     </li>
  60     <li><strong>Dapat ay madaling maiinstol, matutunan at mabago ang
  61 Moodle
  62 </strong><br />
  63       <br />Ang mga unang prototype ng Moodle (1999) ay nilikha gamit ang
  64 <a target=_top href="http://www.zope.org/">Zope</a> - isang abanteng
  65 object-oriented web application server.  Kaya lang, bagama't cool ang
  66 dating sa akin ng teknolohiyang ito, medyo mahirap matutunan at hindi
  67 gaanong flexible, kung system administration ang pag-uusapan.  Sa
  68 kabilang banda ang PHP scripting language ay napakadaling matutunan
  69 (lalo pa kung nakapagprogram ka na, gamit ang anumang scripting
  70 language).
  71 Sa simula pa nagpasiya na akong iwasan ang paggamit ng anumang
  72 class-oriented na disenyo - para nga mapanatili itong madaling
  73 maintindihan ng mga baguhan.  Sa halip ang muling paggamit ng code ay
  74 ginawa sa pamamagitan ng mga library ng mga clearly-named function at sa
  75 consistent na layout ng mga script file.  Madali ring iinstol ang PHP
  76 (may binary para sa bawat platform) at kalát na ang gamit, ibinibigay
  77 na
  78 nga itong istandard na serbisyo ng karamihang web hosting service.
  79
  80 <br />
  81       <br />
  82     </li>
  83
  84     <li><strong>Dapat ay madali itong iupgrade sa mga susunod na
  85 bersiyon
  86 </strong><br />
  87       <br />Alam ng Moodle kung anong bersiyon ito (gayundin ang mga
  88 bersiyon ng lahat ng plug-in na modyul) at may built-in na itong
  89 mekanismo na mag-aupgrade ng sarili nito sa bagong bersiyon (halimbawa
  90 kaya nitong magrename ng mga database table o magdagdag ng mga bagong
  91 field).  Halimbawa, kung gumagamit ka ng CVS sa Unix, magtatype ka lang
  92 ng &quot;cvs update -d&quot; pagkatapos ay bisitahin ang home page ng
  93 site upang makumpleto ang upgrade.
  94 <br />
  95       <br />
  96     </li>
  97     <li><strong>Kailangan ay modular ito upang mabigyan ng kakayahang
  98 lumaki</strong><br />
  99       <br />Maraming feature ang Moodle na modular, tulad ng tema,
 100 aktibidad, mga wika ng interface, mga database schema at mga format ng
 101 kurso.  Maaari ngayong magdagdag ng feature ang sinuman sa pangunahing
 102 codebase o kaya'y ipamahagi ang mga feature ng hiwalay.  Tatalakayin pa
 103 natin ito sa susunod na seksiyon sa ibaba.
 104 <br />
 105       <br />
 106     </li>
 107     <li><strong>Dapat ay nagagamit ito kasabay ng iba pang sistema</strong><br />
 108       <br />Itinatago ng Moodle ang lahat ng file para sa isang kurso sa
 109 iisang, normal na direktoryo sa server.  Dahil dito magagawa ng system
 110 administrator na magbigay ng seamless forms ng file-level access para sa
 111 bawat guro, tulad ng Appletalk, SMB, NFS, FTP, WebDAV at iba pa.
 112 Pinapahintulutan ng mga authentication module ang Moodle na gumamit ng
 113 LDAP, IMAP, POP3, NNTP at iba pang  database bilang source para sa
 114 impormasyon hinggil sa user. Kung hindi, ay marami pang kailangang
 115 gawin.  Ang mga feature na planong isama sa Moodle sa mga bersiyon sa
 116 hinaharap ay : import at export ng Moodle data gámit ang mga XML-based
 117 na format (kasama ang IMS at SCORM); at mas malaking bahagi sa paggamit
 118 ng mga style sheet para sa interface formatting (para maiintegrate ito
 119 nang biswal sa iba pang web site).
 120 </li>
 121   </ol>
 122 </blockquote>
 123 <p>&nbsp;</p>
 124
 125 <h2><a name="contribute" id="contribute"></a>
 126 2. Kung paano ka makapag-aambag</h2>
 127 <blockquote>
 128   <p>Nasabi na natin kanina na ang Moodle ay maraming feature na
 129 modular.  Kahit hindi ka programer, may mga bagay na mababago mo o
 130 makakatulong ka.
 131 </p>
 132 <h3><a name="activities" id="activities"></a>Mga
 133 Aktibidad sa Pag-aaral</h3>
 134   <blockquote>
 135     <p> Ito ang mga pinakaimportanteng modyul, na nasa 'mod' na
 136 direktoryo.  May anim na default na modyul: takdang-aralin, pagpipilian,
 137 talakayan, pagsusulit, rekurso, at survey. Ang bawat modyul ay
 138 nasa hiwalay na subdirektoryo at binubuo ng mga sumusunod na
 139 kinakailangang elemento (kasama pa ang mga ekstrang script na unique sa
 140 bawat modyul):
 141 </p>
 142
 143     <ul>
 144       <li>
 145 mod.html: isang form para iset-up o iupdate ang instance ng modyul na
 146 ito</li>
 147       <li>version.php: nagdedefine ng ilang meta-info at
 148 nagbibigay ng upgrading code</li>
 149       <li>icon.gif: isang 16x16 na icon para sa module</li>
 150       <li>db/: mga SQL dump ng lahat ng kinakailangang db table at
 151 datos (para sa bawat uri ng database) </li>
 152       <li>index.php: isang pahina para ilista ang lahat ng instance sa
 153 isang kurso</li>
 154       <li>view.php: isang pahina para makita ang isang partikular na
 155 instance</li>
 156        <li>lib.php: anuman/lahat ng function na idinefine ng modyul
 157 ay dapat naririto.
 158 Kung ang modulename ay tinatawag na widget, ang mga kinakailangang
 159 function ay dapat may kasamang:
 160
 161         <ul>
 162           <li>widget_add_instance() - code para magdagdag ng isang
 163 bagong instance ng widget</li>
 164           <li>widget_update_instance() - code para magupdate ng instance
 165 na narooroon na</li>
 166           <li>widget_delete_instance() - code para burahin ang instance</li>
 167           <li>widget_user_outline() - kung may instance, nagbabalik ng
 168 buod ng iniambag ng user</li>
 169           <li>widget_user_complete() - kung may instance, magpiprint ng
 170 mga detalye ng iniambag ng isang user<br />
 171           </li>
 172           <li>Upang hindi magkaconflict, ang alinmang module function ay
 173 dapat bigyan ng pangalang nagsisimula sa widget_ at anumang constant na
 174 idefine mo ay dapat magsimula sa WIDGET_
 175 </li>
 176         </ul>
 177       </li>
 178
 179       <li>Panghuli, ang bawat moyul ay magkakaroon ng ilang file ng wika
 180 na naglalaman ng mga string para sa modyul na iyon.  Tingnan sa ibaba.</li>
 181     </ul>
 182
 183     <p>Ang pinakamadaling paraan para magsimula ng bagong learning
 184 activity module ay gamitin ang template sa
 185 <strong><a
 186 href="http://moodle.com/mod/newmodule_template.zip">mod/newmodule_template.zip</a>.</strong>
 187       Iunzip ito at sundin ang README sa loob.
 188 </p>
 189
 190     <p>Baka gusto mo ring magpost muna sa
 191 <a href="http://moodle.com/mod/forum/view.php?id=44" target="_top">
 192 Talakayan ng Activities modules sa Paggamit ng Moodle</a>.</p>
 193     <p>&nbsp;</p>
 194   </blockquote>
 195
 196  <h3><a name="themes" id="themes"></a>Mga Tema</h3></p>
 197
 198   <blockquote>
 199     <p>Itinatakda ng tema (o skin) ang itsura ng isang site.  May ilang
 200 simpleng tema na nasa pangunahing distribusyon, baka mas gusto mong
 201 lumikha ng sarili mong tema na may sarili mong kulay, logo, estilo at
 202 graphics.
 203 </p>
 204
 205     <p>Ang bawat tema ay nasa isang subdirektoryo ng &quot;theme&quot;
 206 na direktoryo, at naglalaman ng, sa minimum, ng sumusunod na file:
 207 </p>
 208
 209     <ul>
 210       <li><strong>config.php</strong>: idinidefine ang kulay ng tema na
 211 ginagamit sa buong site</li>
 212       <li><strong>styles.php</strong>: ang style sheet, na naglalaman ng
 213 mga CSS definition para sa mga standard HTML element, gayundin ang
 214 maraming elemento ng Moodle.
 215 </li>
 216       <li><strong>header.html</strong>: Isinasama sa itaas ng bawat
 217 pahina.  Ito ang kailangan mong iedit upang makapagdagdag ng isang logo
 218 sa itaas ng mga pahina.</li>
 219       <li><strong>footer.html</strong>:  Isinasama sa ibaba ng
 220 bawat pahina.</li>
 221     </ul>
 222
 223     <p>Para makalikha ka ng mga sarili mong tema para sa kasalukuyang
 224 bersiyon ng Moodle:</p>
 225     <ol>
 226       <li>Kopyahin ang isa sa dating theme folder sa isang folder na may
 227 bagong pangalan.  Inirerekomenda ko na magsimula sa isa sa mga istandard
 228 na tema. </li>
 229       <li>Editin ang config.php at iinsert ang sarili mong mga kulay.</li>
 230        <li>Editin ang styles.php at baguhin ang CSS styles mo.</li>
 231       <li>Editin ang header.html at footer.html upang makapagdagdag ng
 232 mga bagong logo, o mabago ang layout.
 233       </li>
 234     </ol>
 235
 236     <p>Tandaan na ang lahat ng hakbang na ito ay opsiyonal - maaari kang
 237 lumikha ng talagang kakaibang itsura ng site mo sa pamamagitan lamang ng
 238 pag-edit sa mga kulay sa config.php</p>
 239     <p>Tandaan din na ang mga Moodle upgrade ay <em>posibleng</em>
 240 sumira nang kaunti sa mga tema, kaya basahing mabuti ang mga release
 241 note kung gumagamit ka ng pasadyang tema.
 242 </p>
 243     <p>Lalo pa, ang Moodle 2.0 ay magkakaroon ng ganap na bagong display
 244 system, posibleng nakabatay sa mga XSL transformation ng XML output mula
 245 sa Moodle.  Posibleng ang mga bagong tema para dito ay magkakaroon ng
 246 kakaibang format, pero ang bentahe ay magkakaroon ng posibleng mas
 247 mataas na degree ng customisation (kasama ang paglilipat-lipat ng mga
 248 elemento sa pahina).
 249 </p>
 250
 251     <p>May mas malawak na talakayan hinggil dito sa
 252 <a target=_top href="http://moodle.com/mod/forum/view.php?id=46">
 253 Talakayan ng Tema sa Paggamit ng Moodle</a>. Kung lumikha ka ng
 254 magandang tema na sa palagay mo ay magagamit ng iba, pakipost ang zip
 255 file mo sa talakayan ng mga tema!
 256 <br />
 257     </p>
 258   </blockquote>
 259   <p>&nbsp;</p>
 260
 261   <h3><a name="languages" id="languages"></a>Mga Wika</h3>
 262   <blockquote>
 263     <p>Ang Moodle ay idinesenyo para sa internasiyonalisasyon.  Ang
 264 bawat 'string' o 'pahina' ng teksto na idinidispley bilang bahagi ng
 265 interface ay kinukuha mula sa isang set ng mga file ng wika.  Ang bawat
 266 wika ay subdirektoryo ng direktoryong 'lang'.  Ang istruktura ng lang
 267 direktoryo ay sumusunod:
 268 </p>
 269
 270     <p><strong>lang/en</strong> - direktoryong naglalaman ng lahat ng
 271 file para sa isang wika (eg Ingles)</p>
 272     <ul>
 273       <li>moodle.php - mga string para sa pangunahing interface</li>
 274       <li>assignment.php - mga string para sa assignment module</li>
 275       <li>choice.php - mga string para sa choice module</li>
 276       <li>forum.php - mga string para sa forum module</li>
 277       <li>quiz.php - mga string para sa quiz module</li>
 278       <li>resource.php - mga string para sa resource module</li>
 279       <li>survey.php - mga string para sa survey module</li>
 280       <li>.... kasama pa ang ibang modyul kung mayroon man.<br />
 281
 282         <br />
 283 Ang string ay tinatawag mula sa mga file na ito sa
 284 pamamagitan ng <strong><em>get_string()</em></strong><em> </em>o<em>
 285 <strong>print_string()</strong> </em> na function. Sinusuportahan ng
 286 bawat string ang pagpapalit ng variable, upang masuportahan ang variable
 287 ordering sa iba't-ibang wika. <em><br />
 288 <br />
 289 </em>eg $strdueby = get_string(&quot;assignmentdueby&quot;,
 290 &quot;assignment&quot;, userdate($date)); <br />
 291 <br />
 292 Kung ang string ay wala sa isang partikular na wika, ang
 293 katumbas nito sa Ingles ang awtomatikong gagamitin. </li>
 294     </ul>
 295
 296     <p><strong>lang/en/help</strong> - naglalaman ng mga buong pahina ng
 297 tulong (para sa popup context-sensitive na tulong)</p>
 298     <blockquote>
 299       <p>Ang pangunahing mga pahina ng tulong ay naririto, samantalang
 300 ang mga pahina ng tulong na para sa bawat modyul ay nasa subdirektoryo
 301 na may pangalan ng modyul. </p>
 302       <p>Puwede kang mag-insert ng helpbutton sa isang pahina sa
 303 pamamagitan ng helpbutton na function. </p>
 304       <p>eg helpbutton(&quot;text&quot;, &quot;Iklik ito para sa tulong
 305 tungkol sa teksto;);</p>
 306       <p>at para sa mga modyul:</p>
 307       <p>helpbutton(&quot;forumtypes&quot;, &quot;Forum types&quot;, &quot;forum&quot;);</p>
 308     </blockquote>
 309
 310     <p>Tandaan na puwede mong editin ang mga wika nang online, gamit ang
 311 administration web tools na nasa ilalim ng &quot;Tingnan ang wikang
 312 ito&quot;. Pinadadali nito ang paglikha ng mga bagong wika gayundin ang
 313 pagpapahusay ng dati na.  Kung magsisimula ka ng bagong wika, pakikontak
 314 ako, <a target=_top href="http://dougiamas.com/">Martin Dougiamas</a>.
 315 </p>
 316
 317     <p>Baka gusto mong magpost sa
 318 <a target=_top href="http://moodle.com/mod/forum/view.php?id=43">Talakayan ng
 319 Wika sa Paggamit ng Moodle</a>. </p>
 320     <p>Kung magmementina ka ng wika nang matagalan, maaari kitang bigyan
 321 ng <a href="?file=cvs.html">CVS
 322       write access sa Moodle source code</a> para direkta mong
 323 mamentina ang mga file.</p>
 324   </blockquote>
 325   <p><br />
 326
 327   <h3><a name="database" id="database"></a>Mga Schema ng Database
 328 </h3>
 329   <blockquote>
 330     <p>Kung may gumaganang database ka na may nadefine nang mga table,
 331 ang sinadyang simpleng SQL na ginamit sa Moodle ay inaasahang gagana
 332 nang maayos sa iba't-ibang klase ng database brand.
 333 </p>
 334
 335     <p>May problema sa <strong>awtomatikong paglikha</strong> ng mga
 336 bagong table sa isang database, na siyang tinatangkang gawin ng Moodle
 337 sa unang pagkakataon na iinstol ito.  Dahil magkakaiba ang mga
 338 database, walang paraan para gawin ito nang hiwalay sa plataporma.  Para
 339 masuportahan ang automation na ito sa bawat database, maaaring gumawa ng
 340 mga schema na naglilista ng kinakailangang SQL para malikha ang mga
 341 Moodle table sa isang partikular na database.  Ang mga file na ito ay
 342 nasa <strong>lib/db</strong> at sa loob ng <strong>db</strong>
 343 subdirektoryo ng bawat module.
 344 </p>
 345
 346     <p>Sa kasalukuyan, tanging ang MySQL at PostgreSQL ang ganap na
 347 nasusuportahan sa paraang ito (wala pang nagsusulat ng schema para sa
 348 ibang brand).
 349 </p>
 350
 351     <p>Gagamit ang Moodle 1.2 ng bagong paraan ng
 352 independiyente-sa-database na XML schema para hindi na kailanganin ang
 353 pagsusulat ng schema para sa bawat klase ng database.
 354 </p>
 355   </blockquote>
 356   <p>&nbsp;</p>
 357   <h3><a name="courseformats" id="courseformats"></a>Mga Format ng
 358 Kurso</h3>   <blockquote>
 359     <p>Sinusuportahan sa kasalukuyan ng Moodle ang tatlong klase ng
 360 format ng kurso: linguhan, paksaan at panlipunan.
 361 </p>
 362     <p>Mas nakaugnay ito sa iba pang code (kaya, mas mahirap gawing
 363 &quot;plugagable&quot;) pero madali pa ring magdagdag ng mga bago.
 364 </p>
 365     <p>Kung may ideya kayo para sa naiibang format na kailangan ninyo o
 366 gusto ninyong makita, kontakin ninyo ako at pipilitin kong isama ito sa
 367 mga release sa hinaharap.
 368 </p>
 369   </blockquote>
 370   <p>&nbsp;</p>
 371   <h3><a name="doc" id="doc"></a>Dokumentasyon at mga artikulo</h3>
 372   <blockquote>
 373     <p>Kung gusto mong magsulat ng tyutoryal, artikulo o akademikong
 374 papel o anumang bagay hinggil sa Moodle, sige lang!
 375 </p>
 376     <p>Ilagay ito sa web at tiyaking samahan ng mga link sa
 377 <a target="_top" href="http://moodle.org/">http://moodle.org/
 378 </a></p>
 379   </blockquote>
 380   <p>&nbsp;</p>
 381   <h3><a name="bugs" id="bugs"></a>Paglahok sa bug tracker</h3>
 382   <blockquote>
 383     <p>Bilang panghuli, nais ko kayong anyayahang magrehistro sa
 384 &quot;bug tracker&quot; sa <a target="_top"
 385 href="http://moodle.org/bugs/">http://moodle.org/bugs</a>
 386 para maiulat mo ang anumang bug na matagpuan mo at marahil ay makalahok
 387 sa pagtalakay at paglutas ng mga ito.
 388 </p>
 389     <p>Ang mga &quot;bug&quot; ay hindi lamang mga software bug sa
 390 kasalukuyang bersiyon ng Moodle, kundi kasama rin ang mga bagong ideya,
 391 hinihiling na bagong feature at kahit konstruktibong puna sa mga
 392 kasalukuyang feature.  Ang kaigihan ng open source ay puwede ang lahat
 393 na lumahok sa anumang paraan upang tumulong sa paglikha ng mas mahusay
 394 na produkto na masisiyahan tayong lahat.  Sa proyektong ito, ang input
 395 mo ay gusto naming marinig!
 396 </p>
 397
 398   </blockquote>
 399 </blockquote>
 400 <p>&nbsp;</p>
 401 <blockquote>
 402   <blockquote>
 403     <blockquote>
 404       <p align="center">Salamat sa paggamit ng Moodle!<br />
 405         <br />
 406         <a target="_top" href="http://dougiamas.com/">Martin Dougiamas</a>, Lead
 407         Developer </p>
 408     </blockquote>
 409   </blockquote>
 410 </blockquote>
 411 <p>&nbsp;</p>
 412 <blockquote>
 413   <p>&nbsp;</p>
 414 </blockquote>
 415
 416 <p align="center"><font size="1"><a href="." target="_top">
 417 Dokumentasyon ng Moodle</a></font></p>
 418 <p align="center"><font size="1">Version: $Id$</font></p>
 419 </body>
 420 </html>