documentation/README-nl.md

   1 ## INTRODUCTIE
   2
   3 Wine is een programma wat het mogelijk maakt om Microsoft Windows
   4 programma's (waaronder uitvoerbare DOS, Windows 3.x, Win32 en Win64
   5 bestanden) op Unix uit te voeren. Het bestaat uit een programma-
   6 lader die het Microsoft Windows binaire bestand laadt en uitvoert.
   7 Een bibliotheek (Winelib genaamd) die de Windows API aanroepen laat
   8 uitvoeren door overeenkomstige Unix, X11 of Mac varianten. Deze
   9 bibliotheek kan ook worden gebruikt om Windows code om te zetten in
  10 echte Unix uitvoerbare bestanden.
  11
  12 Wine is vrije software, uitgebracht onder de GNU LGPL. Zie het
  13 LICENCE bestand voor meer informatie.
  14
  15
  16 ## SNEL AAN DE SLAG
  17
  18 Voer in de hoofdmap van de Wine broncode (waar het README bestand staat),
  19 het volgende uit:
  20
  21 ```
  22 ./configure
  23 make
  24 ```
  25
  26 Installeer daarna Wine met:
  27
  28 ```
  29 make install
  30 ```
  31
  32 Of voer Wine uit in de map waarin die gebouwd is:
  33
  34 ```
  35 ./wine notepad
  36 ```
  37
  38 Programma's kunnen uitgevoerd worden met `wine programma`. Lees voor meer
  39 informatie en het oplossingen van problemen de rest van dit bestand, de
  40 man pagina's van Wine en vooral de overvloed aan informatie op
  41 https://winehq.org .
  42
  43
  44 ## BENODIGDHEDEN
  45
  46 Om Wine te kunnen compileren en uit te voeren, is één van het volgende
  47 besturingssystemen nodig:
  48
  49 - Linux versie 2.0.36 of nieuwer
  50 - FreeBSD 12.4 of nieuwer
  51 - Solaris x86 9 of nieuwer
  52 - NetBSD-current
  53 - Mac OS X 10.8 of nieuwer
  54
  55 Omdat Wine threadondersteuning op kernelniveau vereist, worden alleen de
  56 bovenstaande besturingssystemen ondersteund. Andere besturingssystemen
  57 die threadondersteuning op kernelniveau hebben, kunnen mogelijk in de
  58 toekomst ook ondersteund worden.
  59
  60 **FreeBSD informatie**:
  61   Zie https://wiki.freebsd.org/Wine voor meer informatie.
  62
  63 **Solaris informatie**:
  64   Hoogst waarschijnlijk moet Wine gebouwd worden met de GNU toolchain
  65   (gcc, gas, enz.). Waarschuwing: het installeren van gas houdt *niet*
  66   in dat het gebruikt wordt door gcc. Hercompileren van gcc nadat gas
  67   is geïnstalleerd of symbolische verwijzingen maken voor cc, as en
  68   ld naar de gnu-tools is waarschijnlijk noodzakelijk.
  69
  70 **NetBSD informatie**:
  71   Zorg er voor dat de volgende opties aan staan in de kernel: USER_LDT,
  72   SYSVSHM, SYSVSEM, en SYSVMSG.
  73
  74 **Mac OS X informatie**:
  75   Xcode/Xcode Command Line Tools of Apple cctools zijn nodig. De minimale
  76   vereisten om Wine te kunnen compileren zijn clang 3.8 met MacOSX10.10.sdk
  77   en mingw-w64 v8. MacOSX10.14.sdk en nieuwer kunnen alleen wine64 bouwen.
  78
  79 **Ondersteunde bestandssystemen**:
  80   Wine zou op de meeste bestandssystemen uitgevoerd moeten kunnen worden.
  81   Er zijn enkele compatibiliteitsproblemen bekend met bestanden die via
  82   Samba worden benaderd. Ook heeft NTFS niet alle bestandssysteemopties die
  83   nodig zijn met sommige programma's. Een oorspronkelijk Unix
  84   bestandssysteem wordt aangeraden.
  85
  86 **Basis benodigdheden**:
  87   De X11-ontwikkel-bestanden moeten geïnstalleerd zijn. (Voor Debian is dat
  88   pakket xorg-dev in RedHat is dit libX11-devel).
  89   Natuurlijk is ook make nodig. (Hoogst waarschijnlijk GNU make.)
  90   Ook zijn bison en flex versie 2.5.33 of nieuwer nodig.
  91
  92 **Optionele bibliotheken**:
  93   Tijdens het uitvoeren van ./configure wordt er aangegeven of de optionele
  94   bibliotheken zijn gevonden op het systeem. Bekijk
  95   https://wiki.winehq.org/Building_Wine voor meer informatie over welke
  96   pakketten er geïnstalleerd zouden moeten worden. Op 64-bit systemen
  97   moeten ook de 32-bit versies van deze pakketten geïnstalleerd worden.
  98
  99
 100 ## COMPILEREN
 101
 102 Om Wine te bouwen, voer het volgende uit:
 103
 104 ```
 105 ./configure
 106 make
 107 ```
 108
 109 Hiermee wordt het programma "wine" en talrijke ondersteunende bibliotheken
 110 en uitvoerbare bestanden gemaakt. Het programma "wine" laadt en voert de
 111 uitvoerbare Windows bestanden uit.
 112 De bibliotheek "libwine" ("Winelib") kan worden gebruikt om Windows
 113 broncode te compileren en te linken in Unix.
 114
 115 Voor alle opties tijdens het compileren, voer `./configure --help` uit.
 116
 117 Voor meer informatie bekijk: https://wiki.winehq.org/Building_Wine
 118
 119
 120 ## SETUP
 121
 122 Wanneer Wine goed in elkaar is gezet, kan Wine geïnstalleerd worden met
 123 `make install`. Deze opdracht installeert het uitvoerbare wine bestand,
 124 de bibliotheken, de Wine man pagina's en alle andere benodigde bestanden.
 125
 126 Vergeet niet om eerst elke tegenstrijdige Wine installatie te verwijderen.
 127 Dit kan voor de installatie met `dpkg -r wine`, `rpm -e wine` of met
 128 `make uninstall`
 129
 130 Eenmaal geïnstalleerd, kan het configuratie programma `winecfg` worden
 131 uitgevoerd. Bekijk de Support pagina op https://www.winehq.org/ voor
 132 configuratiehints.
 133
 134
 135 ## PROGRAMMA'S UITVOEREN
 136
 137 Bij het gebruiken van Wine kan het gehele pad naar het uitvoerbare bestand
 138 worden gebruikt of alleen de bestandsnaam.
 139
 140 Voorbeeld: het Kladblok (Notepad) uitvoeren:
 141
 142 ```
 143 wine notepad           (gebruikt het zoek-pad, zoals in het register is
 144 wine notepad.exe        opgegeven, om het bestand te vinden)
 145
 146 wine c:\\windows\\notepad.exe    (met een DOS bestandsnaam constructie)
 147
 148 wine ~/.wine/drive_c/windows/notepad.exe         (een Unix constructie)
 149
 150 wine notepad.exe readme.txt              (een programma met parameters)
 151 ```
 152
 153 Wine is niet perfect. Dus sommige programma's kunnen crashen. Als dat
 154 gebeurd komt er een logboek van de crash. Deze kan bijgevoegd worden als de
 155 fout wordt gerapporteerd.
 156
 157
 158 ## MEER INFORMATIE
 159
 160 - **WWW**: Een grote verscheidenheid aan informatie voor Wine is beschikbaar
 161         gemaakt door WineHQ op https://www.winehq.org/ : verschillende
 162         handleidingen, programma database, bug tracking. Dit is
 163         waarschijnlijk de beste plek om te beginnen.
 164
 165 - **FAQ**: Veel vragen over Wine zijn te vinden op https://www.winehq.org/FAQ
 166
 167 - **Wiki**: De Wine-Wiki staat op https://wiki.winehq.org
 168
 169 - **Gitlab**: https://gitlab.winehq.org
 170
 171 - **Mail-lijsten**:
 172         Er zijn meerdere mail-lijsten voor gebruikers en ontwikkelaars van
 173         Wine. Bekijk https://www.winehq.org/forums voor meer informatie.
 174
 175 - **Fouten**: Op https://bugs.winehq.org kunnen fouten gemeld worden aan de Wine
 176         Bugzilla. Doorzoek eerst de database van bugzilla om te kijken of
 177         de fout al bekend of gerepareerd is voordat de fout gemeld wordt.
 178
 179 - **IRC**: Online hulp is beschikbaar in kanaal `#WineHQ` op irc.libera.chat